Gure pentsatzeko modua eta gure sentimenduak estuki lotuta daude elkarren artean: nola sentitzen garen eragina du pentsatzeko moduan, eta nola pentsatzen dugun eragina du sentitzeko moduan. Gure pentsatzeko ereduek estres gehiago gehitu diezaiekete jokabide gatazkatsuei aurre egiteko egoerei. Ondorioz, egoera jakin bati dagokionez gure pentsatzeko modua aldatzea lortzen badugu, ziurrenik gure sentimenduak ere aldatu egingo dira eta estres maila murriztu egingo da. Adibidez, jendez gainezka doan autobus batean banago, eta nire ondoan dagoen pertsonak bultza egiten badit, ni ezberdin sentituko naiz nahigabe egin duela pentsatzen badut edo nahita egin duela uste badut.
Pentsamenduen eta sentimenduen A-B-C ereduak lagundu egin gaitzake laguntzen ditugun ezinduetatik baten batek ageri duen jokabide gatazkatsuari aurre egin behar izatean sentitzen dugun estresari aurre egiten.
- Ikus dezagun nola aurreko adibidearekin:
- A: gertaera aktibatzailea. Aurreko adibidean, beste pertsonaren bultzada aurrekari bat edo aktibatzaile bat da.
- B: gure sinesmenak edo pentsamenduak dira, ekintzaren gainean. Aurreko adibidean, pentsamenduak hauek izan daitezke: “gizon hau nardagarria da, animalia bat da”, “zer uste du, ez du hori egiteko eskubiderik" edo "argi dago nahita egin duela".
- C: gure pentsamenduen ondorio emozionala irudikatzen du. Amorrua norbaitek nahita bultza egin digula pentsatzearen ondorio izan daiteke. Beste ondorio emozional batzuk nazka edo beldurra izan daitezke.
Sentimendu horiei hitzik jartzen ez badiegu ere, horiek agertu egin daitezke eta erreakzioak eragin ditzakete, adibidez bihotza edo arnasa azkartzea.
- Ezinduengan jokabide gatazkatsuei buruzko adibide bat pentsa dezagun orain:
- A: ezinduak lantaldeko kide bati bultza egiten dio eta hari koska egiten saiatzen da.
- B: langileak zera pentsa dezake: “Beti berdin, pertsona honek gorroto nau”, edo, beharbada, zera pentsatuko du: “Ez dut lan honetarako balio”, edo “hain gaizki egiten dut, niri koska egiten saiatzen dela”. “Ezin dut onartu niri hau egitea; autoritatea galduko dut gainerako erabiltzaileen aurrean”. “Gainerakoek ondorioak ikusten ez badituzte, gauza bera egiten saiatuko dira”.
- C: pentsamendu horien ondorioz, ondorio emozional batzuk gertatzen dira langilearengan:
- “Beti berdin, gorroto nau” pentsatuz gero, pentsamenduaren ondorio emozionala, ziurrenik, ezinegonarena izango da.
- Pentsatzen duena “ez dut lan honetarako balio” bada, ziurrenik etorriko den ondorio emozionala tristeziarena izango da, edota depresioarena bestela.
- Pentsatzen duena “gainerakoen aurrean autoritatea galduko dut” bada, ondorio emozionala, ziurrenik, frustrazioarena edo amorruarena izango da.
Ikus daitekeen moduan, ez da gainerakoen portaera bakarrik asaldatzen gaituena, guk portaera horri buruz pentsatzen dugunak ere badu eraginik. Gure sentimenduak gure erantzukizuna dira, eta ez dugu pertsona erruduntzat jo behar bere jokabide gatazkatsuek eragin diezazkiguketen emozio negatiboengatik.